Psychosomatische klachten zijn lichamelijke klachten die niet of onvoldoende verklaard kunnen worden door een lichamelijke aandoening, maar verergeren door of het gevolg zijn van een psychologisch probleem. Wanneer psychische klachten geuit worden als lichamelijke symptomen, spreken we van somatisatie.
Dit soort klachten kan zijn oorsprong vinden in persoonlijke of socio-culturele factoren, of factoren die te maken hebben met medische behandelingen:
- persoonlijke factoren: erfelijke factoren, persoonlijkheidstrekken zoals een laag zelfbeeld, pessimisme, onvermogen om emoties uit te drukken, en factoren die samenhangen met de ontwikkeling en met het leren zoals verwaarlozing, seksueel en fysiek geweld, ziekte en ziektegedrag van de ouders. Ook fysiologische mechanismen kunnen aan de basis liggen zoals bij hyperventilatie, spierspanning e.d.
- socio-culturele factoren: soms zijn de klachten cultureel gebonden. Wanneer psychische klachten cultureel niet aanvaard worden, zullen ze vaak geuit worden als lichamelijke klachten.
- factoren die verband houden met medische behandelingen: te veel onderzoeken zonder behandeling kunnen de klachten uitlokken.
Tot de helft van de mensen met psychosomatische klachten heeft daarnaast ook een depressie of angststoornis. Ten slotte kan iemand met psychosomatische klachten ook daadwerkelijk een lichamelijke ziekte hebben.